استانداردهای صنعتی ژاپن (JIS) دستورالعمل‌هایی هستند که چم و خم فعالیت‌های صنعتی در ژاپن را مشخص می‌کنند. کمیته استانداردسازی صنعتی ژاپن (JISC) این فرآیند را هماهنگ کرده و خروجی نهایی توسط انجمن استانداردهای ژاپن (JSA) منتشر می‌شود. کمیته JISC متشکل از چندین کمیته سراسری است و نقش کلیدی در یکسان‌سازی رویه‌ها در صنایع ژاپن ایفا می‌کند.
حالا سراغ پیچ‌های JIS (ژاپنی) برویم. این پیچ‌ها جزو سیستم متریک به حساب می‌آیند و با استاندارد رایج آمریکا (اینچی) فرق دارند. پیچ‌های JIS نماد فلسفه‌ی طراحی و ساخت باکیفیت ژاپنی هستند که شهرت جهانی دارد. با کوچک‌تر شدن قطعات، استانداردهای اتصال‌دهنده هم باید با آن‌ها هم‌خوانی داشته باشند؛ به عبارت دیگر، باید کوچک‌تر و ظریف‌تر شوند.
فرق اصلی پیچ‌های JIS با دیگر پیچ‌های متریک در اندازه‌ی سر آن‌هاست. طراحی‌های سبک‌تر و جمع‌وجورتر نیازمند استفاده از لوازم جانبی اتصال سبک و کوچک‌تر هستند. در مقابل، استانداردهای پیچِ سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) و استاندارد ملی آمریکا (ANSI) از سر (گل پیچ) های بزرگتری نسبت به JIS استفاده می‌کنند.
پیچ و مهره ژاپنی چیست؟
شاید در ابتدای امر، پیچ و مهره‌های ژاپنی از نظر ظاهری شباهت زیادی به انواع دیگر داشته باشند. اما راز اصلی در گام رزوه‌ی آن‌ها نهفته است. می‌دانید گام رزوه چیست؟ فاصله‌ی بین دو شیار رزوه‌ی متوالی را گام رزوه می‌گویند. پیچ و مهره‌های ژاپنی بر اساس استاندارد DIN 960 تولید می‌شوند که با نام “پیچ 1.25” نیز شناخته می‌شوند. منظور از این اصطلاح، فاصله‌ی 1.25 میلی‌متری بین شیارهای رزوه است. همین ظرافت در طراحی رزوه، برتری و تمایز این پیچ و مهره‌ها را رقم می‌زند.
سایزهای رایج پیچ و مهره ژاپنی
برخلاف سایر استانداردها که تنوع سایزی گسترده‌ای دارند، پیچ و مهره‌های ژاپنی عمدتا در سایزهای 10 تا 12 میلیمتر تولید می‌شوند. البته سایز 14 نیز وجود دارد، اما کاربرد آن به مراتب کمتر از سایزهای رایج است.
نمونه مهره باریک ژاپنی موجود در فروشگاه اینترنتی پیچ و مهره سلطانی
- مهره باریک شش گوش – ژاپنی(میلیمتر), دنده ریز, 12×1.25 دنده ریز ژاپنی ( ضخامت 7 – آچار 17 )
- مهره باریک شش گوش – ژاپنی(میلیمتر), دنده ریز, 10×1.25 دنده ریز ژاپنی ( ضخامت 5 – آچار 17 )
- مهره باریک شش گوش – ژاپنی(میلیمتر), دنده ریز, 12×1.25 دنده ریز ژاپنی ( ضخامت 6 – آچار 19 )
چرا از پیچ و مهره ژاپنی استفاده کنیم؟
استفاده از پیچ و مهره‌های ژاپنی مزایای خاصی را به همراه دارد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین دلایل استفاده از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- استحکام بالا: این پیچ و مهره‌ها به دلیل داشتن گام رزوه‌ی ریز، از استحکام بالایی برخوردار هستند. این ویژگی آن‌ها را برای اتصال قطعاتی که تحت فشار یا لرزش قرار دارند، ایده‌آل می‌کند.
- دقت بالا: گام رزوه‌ی ریز همچنین باعث ایجاد اتصالی دقیق و باکیفیت می‌شود. این مسئله در کاربردهای حساس که نیازمند دقت بالا در اتصال هستند، بسیار حائز اهمیت است.
- ایمنی بیشتر: استحکام و دقت بالای پیچ و مهره‌های ژاپنی، ایمنی اتصال را تضمین می‌کند. در نتیجه، احتمال خرابی یا باز شدن ناخواسته‌ی اتصال به حداقل می‌رسد.
معایب پیچ و مهره ژاپنی
در کنار مزایای ذکر شده، استفاده از پیچ و مهره‌های ژاپنی معایبی نیز به همراه دارد:
- محدودیت سایز: همانطور که اشاره شد، تنوع سایزی این پیچ و مهره‌ها محدود است. این موضوع می‌تواند در برخی از پروژه‌ها ایجاد محدودیت کند.
- قیمت بالاتر: به دلیل پیچیدگی تولید رزوه‌های ریز، معمولا قیمت تمام‌شده‌ی پیچ و مهره‌های ژاپنی کمی بالاتر از سایر استانداردها است.