راهنمای خرید مهره
مهره‌ها از نظر اندازه، شکل، متریال مورد استفاده برای تولید آن‌ها، زمینه کارایی و … دارای انواع مختلفی هستند و تنوع بسیار بالایی را دارند. کسانی که قصد خرید مهره را دارند، باید متناسب با کارایی مد نظر خود و زمینه‌ای که در آن از مهره استفاده خواهند کرد، یک نوع مهره با جنس و ابعاد مناسب را انتخاب و خریداری نمایند.
با توجه به کاربردی که انواع مهره دارد و از آن‌ها برای اتصالات مورد استفاده قرار می‌گیرد، افراد باید در خرید مهره، برخی نکات را مورد توجه قرار دهند. در ادامه راهنمای خرید مهره، به مهم‌ترین نکاتی باید در خرید مهره به آن توجه داشته باشید، اشاره کرده‌ایم.
نوع مهره
مهره‌ها دارای انواع مختلفی هستند و از آن‌ها در مصارف صنعتی و ساختمانی استفاده می‌شود. با اینکه مهره‌ها از نظر ظاهری شباهت بسیاری به یکدیگر دارند، با این حال دارای انواع مختلفی هستند و بهتر است افراد نوع مناسب را متناسب با مصرفی که در نظر دارند، انتخاب کنند.
گرید مهره
یکی دیگر از نکات مهم در راهنمای خرید مهره، توجه به گرید مهره است. گرید مهره میزان مقاومت آن را بر حسب استانداردی که دارد، نشان می‌دهد. مهره‌ها در گریدهای مختلفی تولید می‌شوند که باید متناسب با زمینه مورد استفاده در بخش‌های مختلف صنعت و همینطور نوع سازه فلزی، به درستی انتخاب شوند. در نظر داشته باشید که انتخاب گرید مهره باید متناسب با گرید پیچ باشد. به طوری که از پیچ و مهره با یک گرید یکسان در یک زمینه خاص استفاده گردد. از گرید های متداول میتوان به گرید های ۴.۶ ، ۸.۸ ، ۱۰.۹ و ۱۲.۹ اشاره کرد و گرید بالاتر نشان دهنده سختی و استقامت بیشتر مهره است.
استاندارد مهره
برای تولید مهره‌ها از استانداردهای مختلفی نیز استفاده می‌شود. استانداردهای مهره با یکدیگر متفاوت هستند؛ استانداردهایی که مهره‌ها مطابق با آن تولید می‌شوند، نشان دهنده ویژگی‌های بسیاری از مهره از جمله نوع دنده (ریز یا درشت)، ضخامت مهره، متریک و یا غیرمتریک، نوع پوشش سطحی، نوع متریال مورد استفاده برای تولید پیچ و … هستند. از رایج‌ترین این استانداردها میتوان به DIN ،ISO و British اشاره کرد. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما، پیرامون هر استاندارد، توضیحاتی را نیز آورده‌ایم.
استاندارد DIN
استاندادر DIN به معنی موسسه استانداردسازی آلمان است که طیف وسیعی از اتصالات را شامل می‌شود. از کاربردی‌ترین استاندارد DIN میتوان به DIN 603 : استاندارد مهره سرقارچ و DIN 6923 : استاندارد مرتبط با مهره‌های شش گوش اشاره کرد.
استاندارد ISO
استاندارد ISO در سازمان بین‌المللی استاندارد سازی تهیه می‌شود. این سازمان دارای کمیته‌های فنی متعددی است که وظیفه آن‌ها تهیه استانداردهای بین‌المللی می‌باشد.
برخی از کاربردی‌ترین استاندارد های ISO مرتبط با مهره‌ها می توان به استاندارد ISO 1891:2009 که دربردارنده اصطلاحات مرتبط با اتصال دهنده‌ها از جمله مهره‌ها، استاندارد ISO 8992:2005 که نشان دهنده شرایط عمومی اتصال دهنده از جمله مهره‌ها و استاندارد ISO 4014:2011 که متعلق به مهره‌های شش گوش در محصولات درجه 1 و 2 است، اشاره کرد.
استانداردهای مهره انگلیس
وقتی صحبت از مهره‌های اینچی است، استاندارد اتصال دهنده‌های BS در سطح جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استانداردهای مهره انگلیس در مقایسه با استانداردهای DIN و ISO درصد کمی از تولیدات را به خود اختصاص می‌دهند. از رایج‌ترین استانداردهای مهره انگلیس میتوان به استانداردBS 57 که استاندارد مرتبط با مهره شش گوش کامل است، اشاره کرد.
بررسی استاندارد مهره DIN 934
مهره‌ها وابسته به اینکه در اتصال پیچ شش گوش و یا استاد بولت مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای استانداردهای مختلفی هستند که تعیین کننده ضخامت و ابعاد مهره است. مهره‌هایی که در کنار پیچ شش گوش مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای استاندارد DIN 934 و مهره‌هایی که در اتصال استاد بولت کارایی دارند، دارای استاندارد 2h ، 2hm هستند.
مهره‌هایی که دارای شکل شش گوش هستند و در کنار پیچ های شش گوش و استاد بولت مورد استفاده قرار می‌گیرند، به صورت داخلی رزوه شده‌اند. بنابراین قطر داخلی آن‌ها که قابل اندازه گیری باشد، نشان دهنده قطر اسمی مهره نیست؛ دلیل این موضوع این است که از هر طرف به اندازه 0.65 میلیمتر (در مجموع 1.3 میلیمتر) کمتر از قطر اسمی مهره است.
اتصالات پیچ و مهره‌ای برای اتصالات در صنایع مختلف در الویت قرار دارند؛ دلیل این موضوع این است که مهره‌های شش گوش اتصال بسیار مناسبی را با مقاومت کششی، فشاری و پیچشی بسیار بالا به وجود می‌آورند.
مهره‌ها با روش فورج گرم و از مفتول‌هایی با متریال مختلف از فولاد کم کربن کلاس 5 تا فولاد پر کربن کلاس 12 تولید می‌گردند. کلاس تولید مهره به صورت تک عدد بر روی سطح مهره درج می‌گردد. این عدد کمک می‌کند شما برای اتصالات مختلف، پیچی با همین کلاس را تهیه نمایید.
از استانداردهای مهره که بسیار معروف است و برای اتصال در کنار پیچ شش گوش، مورد استفاده قرار می‌گیرد، استاندارد DIN934 می‌باشد.
سایز مهره
مهره‌ها در ابعاد مختلفی تولید می‌شوند تا بتوان از آن‌ها در کنار پیچ‌هایی با ابعاد مختلف استفاده کرد. از نکات مهم در راهنمای خرید مهره این است که باید در خرید مهره حتما مهره انتخابی از نظر ابعاد نیز متناسب با زمینه کاری مورد نظر باشد.
جنس مهره
یکی دیگر از مهم‌ترین نکاتی که باید در خرید مهره به آن توجه داشته باشید، جنس مهره است. مهره‌ها از جنس‌های مختلفی تولید می‌شوند که هر یک دارای خواص و مزایای مختلفی هستند و انتخاب از میان آن‌ها باید متناسب با نیازها و کاربرد در یک زمینه خاص صورت بگیرد.
برای تولید مهره معمولا از جنس‌های رایج فولاد، فولاد ضد زنگ، آلومینیوم، تیتانیوم، برنج و … استفاده می‌شود. هر یک با توجه به ویژگی‌های خاصی که دارند، در یک زمینه خاص نیز کاربرد دارد. برای مثال مهره‌های فولادی دارای مقاومت بالایی در برابر ضربه هستند. فولاد ضد زنگ در برابر خوردگی مقاوم است و آلومینیوم نیز متریالی سبک می‌باشد.
اهمیت انتخاب درست جنس مهره و نوع آبکاری
در انتخاب جنس مهره، باید فاکتورهایی شامل قدرت، مقاومت در برابر ضربه، مقاومت در برابر خوردگی و … مد نظر قرار داده شود.
- مهره‌های تولید شده از فولاد ضد زنگ به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، برای استفاده در خارج از منزل و در شرایط آب و هوایی مرطوب و یا سخت مناسب هستند.
- مهره‌های فولادی گزینه‌ای مناسب جهت استفاده در محیط‌های اسیدی و قلیایی از جمله صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به شمار می‌روند.
- مهره‌های فولاد کربنی با توجه به قدرت و پایداری بالا، در مصارف ساختمانی استفاده می‌شوند.
- مهره‌های تولید شده از جنس تیتانیوم به دلیل قدرت بالا در مقایسه با وزنی که دارند، در صنعت هوا و فضا محبوب هستند. تیتانیوم به اندازه فولاد قوی است اما نسبت به آن سبک‌تر می‌باشد. به همین دلیل در هواپیماها و فضاپیماها کارایی دارد. تیتانیوم در برابر خوردگی و دمای بالا، مقاومت بالایی دارد.
- مهره‌های برنجی در برابر خوردگی مقاومت بسیار زیادی را دارند و در زمینه‌های الکتریکی از جمله سوئیچ‌ها، رله‌ها، قطع کننده‌ها و … در مدارهای الکتریکی استفاده می‌شوند.
دسته بندی ظاهری یا شکلی و کاربردی
مهره‌ها بر اساس فاکتورهای مختلفی شامل شکل و ظاهر، کاربرد، دنده‌ها و … در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند. انتخاب از میان انواع مختلفی از مهره که در بازار موجود است، باید بر اساس شکل ظاهری و کاربرد مهره‌ها صورت بگیرد.
آبکاری مهره
در ادامه راهنمای خرید مهره به آبکاری مهره می‌پردازیم. برای افزایش مقاومت پیچ و مهره، از آن‌ها با آبکاری‌های مختلفی استفاده می‌گردد. در حقیقت باید متناسب با شرایط محیطی که مهره در آن استفاده می‌شود، از آبکاری مناسبی نیز برای آن استفاده شده باشد.
رنگ مهره
مهره‌ها متناسب با جنس و آبکاری که دارند، دارای رنگ‌های متفاونی نیز هستند. رنگ مهره‌ها در کاربرد و نحوه مصرف آن‌ها تاثیری ندارد اما در برخی موارد روکش به کار رفته در مهره، نشان دهنده یک روکش و یا پوشش خاص بر روی آن است.
مهره‌هایی که از فلز و یا پلاستیک تولید می‌شوند اما فرآیند آبکاری بر روی آن‌ها انجام نمی‌شود، مهره‌های خودرنگ و یا بدون روکش و یا بدون گالوانیزه به شمار می‌روند و رنگ آن‌ها، رنگ متریال تولیدی‌شان است.
در صورتی که پوشش بر روی مهره قرار بگیرد، اصطلاحا گالوانیزه می‌شوند و در این صورت رنگ روکش نمایان می‌گردد و متریال تولیدی مهره دیده نمی‌شود.
توجه به برند تولید کننده مهره
مهره‌ها از نظر برند دارای انواع مختلفی هستند. برند تولید کننده مهره از دیگر موضوعات مهمی است که باید در خرید این تجهیزات مهم به آن توجه شود. امروزه انواع مهره‌ها از برندهای مختلف توسط پخش کننده‌ها و توزیع کنندگان بسیاری به بازار عرضه می‌شوند. بهتر است برندهای باکیفیت را شناسایی کنید و سپس برای خرید آن اقدام نمایید.
مهره‌های وارداتی از کشورهای چین، تایوان، هند، ژاپن، آمریکا، آلمان، انگلیس، ترکیه و … وارد بازار ایران می‌شوند. البته مهره‌های تولید شده توسط برندهای ایرانی نیز کیفیت قابل قبولی را دارند.
کیفیت مهره
از دیگر موضوعات مهم در زمینه خرید مهره، توجه به کیفیت مهره است. در صورتی که به سراغ خرید مهره با کیفیت پایین بروید، ممکن است شاهد بروز مشکلات عملکردی، خرابی و یا بروز خطرات ایمنی شوید. بنابراین از نکات مهم در راهنمای خرید مهره، توجه به کیفیت ساخت مهره و مطابقت داشتن آن با استانداردهای صنعتی است.
آشنایی با ساختار مهره
یکی از مهم‌ترین تجهیزات که برای استفاده از انواع پیچ‌ها ضرورت دارد، مهره است. مهره و پیچ به صورت نری و مادگی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، به طوری که رزوه و شیار داخل مهره متناسب با رزوه و شیار داخل پیچ طراحی شده است و وقتی پیچ چرخانده می‌شود، این رزوه‌ها با یکدیگر چفت می‌شوند و اتصال محکمی را ایجاد می‌کنند.
تاثیر اندازه مهره در کاربرد آن‌ها
پیچ و مهره در انواع مختلفی در اندازه‌های مختلفی تولید می‌شود. این مهره‌ها مطابق با نوع، سبک، کاربرد، خصوصیات، ابعاد و تلورانس و … استانداردسازی شده‌اند.
این پیچ و مهره‌ها در ابعاد مختلف در زمینه‌های مختلف شامل وسایل نقلیه، لوازم خانگی، تجهیزات کشاورزی، تجهیزات ساختمانی، انواع ماشین آلات صنعتی و گیاهی، مبلمان، اسباب بازی‌ها و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کلی ترکیب پیچ و مهره در هر قسمتی که نیاز به نگه داشتن چندین قطعه در کنار یکدیگر باشند، در ابعاد و استانداردهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. افراد باید ابعاد مناسب مهره را مطابق با استانداری که دارد و زمینه کاری که مد نظر دارند، پیدا کنند.
در صورتی که از نوع و استانداردهای مرتبط با ابعاد مهره‌ها جزئیاتی در اختیار نداشتید و مایل بودید از ابعاد آن‌ها مطلع شوید، به راحتی می‌توانید اندازه آن‌ها را تخمین بزنید. مهر‌ها دارای دو قطر داخلی و خارجی هستند؛ در اندازه گیری مهره‌ها این دو پارامتر شامل قطر داخلی و خارجی در نظر گرفته می‌شوند.
دنده مهره
یکی از اطلاعات مهمی که در مورد مهره‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، دنده مهره است. در اغلب موارد دنده مهره مطابق با استانداردهای متریک و یا اینچ دسته بندی می‌گردد. به اختلافی که میان شعاع داخلی و خارجی مهره وجود دارد، دنده و یا رزوه مهره گفته می‌شود.
بنابراین دنده مهره، در حقیقت شیارهایی است بر روی سطح داخلی مهره قرار گرفته است. این دنده‌ها اصلی‌ترین عامل برای درگیری پیچ و مهره و همینطور ایجاد اتصال میان آن‌ها هستند. در نوع و کیفیت اتصالی که میان پیچ و مهره ایجاد می‌شود، ویژگی‌های دنده شامل تعداد، زاویه دنده و … تاثیرگذار است.
معمولا ابعاد دنده با استفاده از علائم اختصاری بر روی مهره درج می‌شود. معمولا مهره‌ها متناسب با کارایی که دارند، دارای دنده در سه سایز شامل استاندارد، درشت و ریز هستند. هر چه دنده ریزتر باشد، یعنی تعداد بیشتری از آن در سطح داخلی مهره قرار گرفته است و درگیری که با پیچ ایجاد می‌کند، بیشتر است.
مهره‌ها با توجه به شکل ظاهری که در شکل‌های مختلف گرد، شش ضلغی، مربعی و حلقوی طراحی می‌شوند، دارای انواع مختلفی هستند. ضمن اینکه برای تولید این قطعه، از آلیاژهای مختلفی از جمله فولاد، آهن، پلاستیک و انواع مختلفی از فلزات نیز استفاده می‌گردد.
انواع مهره بر اساس کاربرد
مهره‌ها از نظر شکل ظاهری، متریال به کار رفته برای تولید آن‌ها، طراحی، ابعاد و … دارای انواع مختلفی هستند. در ادامه به صورت موردی به انواع مهره که در صنایع مختلف کاربرد دارند، اشاره کرده‌ایم.
مهره‌ها از نظر اندازه، گرید، جنس، شکل ظاهری و … در دسته بندی‌های مختلفی قرار دارند. این دسته‌بندی‌ها باید در هنگام انتخاب مهره در نظر گرفته شوند. در ادامه راهنمای انتخاب مهره به انواع مهره از نظر شکل ظاهری پرداخته‌ایم که توصیه می‌کنیم در هنگام خرید به آن توجه کنید.
مهره چهارگوش
از رایج‌ترین انواع مهره بر اساس شکل ظاهری، مهره‌های چهارگوش هستند که به دلیل داشتن سطح نشیمنگاه بزرگ، اصطکاک بیشتری را با پیچ‌ها ایجاد می‌کنند. با این حال این مهره‌ها اتصالات مقاومی را تشکیل می‌دهند.
مهره شش گوش
این نوع مهره به دلیل داشتن شش گوش، سایش کمتری را نسبت به مهره‌های چهارگوش با سطح دارد. این نوع مهره، در دو نوع زیر به بازار عرضه می‌شود.
- مهره شش گوش باریک : مهره باریک در برخی کاربردها که طول رزوه بسیار کم است، کاربرد دارد. ضمن اینکه اگر در یک زمینه خاص نیاز باشد تا بیش از یک مهره استفاده شود، میتوان از مهره شش گوش باریک استفاده کرد.
- مهره شش گوش سنگین : از مهره شش گوش سنگین برای پیچ‌هایی که دارای قطری بیش از 40 میلیمتر هستند، استفاده می‌شود. همینطور این نوع مهره، برای پیچ‌هایی که تحت تاثیر نیروی بالایی قرار دارند نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مهره ماشین
مهره ماشین از نظر شکل ظاهری، در دو دسته مهره شش گوش و مهره چهارگوش تولید و به بازار عرضه می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های این دسته از مهره‌ها، ابعاد کوچک است.
مهره قفل شونده با حلقه نایلونی
این نوع مهره‌ها دارای یک حلقه با جنس نایلونی هستند. وجود این حلقه، حرکت پیچ را دشوارتر می‌کند، در عین حال که دارای عملکردی مشابه با چسب است. اتصالات ایجاد شده با این نوع مهره، بسیار مقاوم هستند. البته با توجه به اینکه در تولید این مهره‌ها از پلیمرهای نایلونی استفاده می‌شود، نمی‌توان از آن‌ها در دماهای بالا استفاده کرد.
مهره قفل شونده نایلونی
مهره قفل شونده نایلونی یا مهره کاسه نمدی، دسته‌ای از انواع مهره هستند که در آن‌ها در بخش‌های مختلف رزوه، از تکه‌های نایلون استفاده گردیده است. درصد قفل شوندگی این مهره‌ها در مقایسه با مهره‌های حلقه‌دار نایلونی، کمی پایین‌تر است. در حال کلی این نوع مهره یکبار مصرف است و پس از باز کردن، امکان استفاده مجدد از آن وجود ندارد.
مهره چشمی
مهره‌های چشمی، نوع دیگری از مهره‌ها تحت عنوان حلقه‌های رزوه‌دار هستند که از آن‌ها در اجسام سنگین استفاده می‌گردد.
مهره سر بسته
مهره‌های سربسته نوع دیگری از انواع مهره هستند که از نظر ظاهری در بخش انتهای آن‌ها، یک سطح گنبدی قرار گرفته است. این مهره‌ها اتصال خوبی را با بخش انتهایی پیچ‌های رزوه‌دار و میله‌ها ایجاد می‌کنند و از برخورد آن‌ها با دیگر قسمت‌ها جلوگیری می‌کنند. مهره‌های سربسته با سری‌های بلند نیز به بازار عرضه شده‌اند که میزان سطح رزوه‌ای که پوشش می‌دهند، بیشتر است.
مهره واشردار
یکی دیگر از انواع مهره، مهره آهنی واشردار است که در آن واشر به عنوان واسطه‌ای میان بدنه و مهره عمل می‌کند. برای تولید این دسته از مهره‌ها از پلاستیک و یا فلز استفاده می‌گردد. این نوع مهره‌ها از جاماندن واشر در قسمت‌های حساس و مخصوصا تاریک قطعه جلوگیری می‌کنند.
مهره شیاردار
مهره‌های شیاردار دسته‌ای از انواع مهره هستند که در یک طرف آن، چندین شیار برای عبور پین در نظر گرفته شده است. این پین‌ها مقاومت مهره را در برابر ضربه و ارتعاش افزایش می‌دهند. نصب و جداسازی این دسته از مهره‌ها در مقایسه با دیگر انواع مهره، راحت‌تر است.
در یک جمع بندی کلی از راهنمای انتخاب مهره، افرادی که قصد تهیه مهره را دارند، باید مهره‌ای را انتخاب و خریداری کنند که دارای بیشترین تناسب با کاربرد مد نظرشان است. بنابراین سعی کنید ابتدا ویژگی‌های تمامی انواع مهره را مورد بررسی قرار دهید و سپس نوع مناسب را انتخاب و خریداری نمایید.
عوامل تاثیرگذار در قیمت مهره
قیمت مهره مشابه با قیمت پیچ، تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی متغیر است. در ادامه به مهم‌ترین عواملی که در تعیین قیمت مهره تاثیر می‌گذارد، اشاره کرده‌ایم.
- جنس و متریال بکار رفته در تولید مهره
- سایز و ابعاد مهره
- استاندارد تولید
- دقت تولید دنده و شیارهای داخلی مهره
- گریدهای مختلف
- نوع عملیات حرارتی به کار رفته برای تولید مهره
- نوع آبکاری مهره
- برند و کشور سازنده
- پوشش مهره
- مدل تراشکاری و …
تمامی این موارد در کاهش و یا افزایش قیمت مهره تاثیرگذار هستند. اصلی‌ترین عاملی که از میان تمامی موارد نامبرده، بیشترین تاثیر را در قیمت مهره دارد، جنس مهره است. به طور کلی قیمت پیچ و مهره‌های استیل، به دلیل اینکه قیمت جهانی استیل بالاتر از قیمت آهن و فولاد است، بالاتر می‌باشد.
از سویی دیگر در میان گریدهای مختلف پیچ و مهره‌هایی که از یک جنس تولید شده‌اند، گرید بالاتر قیمت بالاتری دارد چراکه تحت عملیات حرارتی دقیق‌تری تولید می‌شود. همینطور بدیهی است که هر چه سایز و ابعاد مهره بیشتر باشد، برای تولید آن به متریال بیشتری نیز نیاز است، به همین دلیل قیمت بالاتری خواهد داشت.
در خرید مهره، در نظر داشته باشید به سراغ مهره‌هایی که مناسب با کاربرد مد نظر شماست و گرید بالایی دارد، بروید. این موضوع تضمین کننده کیفیت مهره است و می‌توانید تا سال‌ها بدون نگرانی از کیفیت مهره، از آن استفاده کنید.